Vraag jij je wel eens af wat beter is voor het milieu: een kapot apparaat laten repareren of het inruilen voor een zuinige nieuwe? Er zijn 2 dingen belangrijk: ten eerste, hoeveel energie en grondstoffen kost het om een nieuw apparaat te maken? Ten tweede, is een nieuw apparaat veel zuiniger dan wat je nu hebt? Vooral koelkasten, vriezers en wasdrogers verbruiken veel stroom en zijn de laatste jaren veel zuiniger geworden. Dan is het beter om je oude, onzuinige apparaat te vervangen door een nieuwe zuinige.

Smartphone en ict: repareren

Bij smartphones, tablets en computers is het duidelijk: repareren is altijd goed. Het kost relatief veel energie en zeldzame grondstoffen om ze te maken. Daarom is het een regelrechte aanrader voor het milieu om je kapotte computer of smartphone te laten repareren. Of om zijn levensduur te verlengen door een nieuwe geheugenkaart of een nieuwe batterij. Let daarom bij je volgende ICT-aankoop op of je het apparaat voor langere tijd kunt gebruiken, of het makkelijk te repareren is en of je onderdelen kunt vervangen. En bijvoorbeeld ook of het mogelijk is om het geheugen uit te breiden of een grotere harde schijf te (laten) plaatsen!

Koelkast, vriezer, wasdroger: vervangen

Bij koelkasten en vriezers hangt het van de leeftijd af: een jong apparaat kan je het beste laten repareren, een wat ouder apparaat kan je het beste vervangen. De reden: het kost wel energie om deze apparaten te maken, maar vergeleken met de stroom die ze door de jaren heen gebruiken is dat weinig. Het stroomverbruik van koelkasten en vriezers is in de afgelopen 15 jaar enorm gedaald, door beter isolatie, regeltechnieken en compressoren. Verder kunnen de materialen van de koelkast of vriezer goed worden gerecycled. Daardoor is het voor het milieu eigenlijk altijd beter om een koelkast of vriezer van 10 jaar of ouder te vervangen door een nieuwe zuinige met een donkergroen energielabel. Ook als hij het nog doet! Tenzij je al zo’n superzuinige koelkast had natuurlijk: die hoef je niet te vervangen.

Een oude koelkast of vriezer kan je beter niet verkopen of naar de kringloopwinkel brengen. Doe je dat wel, dan staat het oude beestje straks in het huis van iemand anders stroom te slurpen: dat schiet niet op! Meet het verbruik van je oude koelkast door met een energiemeter als je zeker wilt weten hoeveel energiebesparing vervanging op gaat leveren.

Wasdroger: een onzuinige vervangen

Voor wasdrogers geldt hetzelfde als voor koelkasten. Afvoer- en condensdrogers kun je beter vervangen door een zuinige warmtepompdroger. Die zijn veel zuiniger, en vergeleken met de stroom die ze door de jaren heen gebruiken kost het weinig energie om ze te maken. Het is daarom al goed voor het milieu om een wasdroger met energielabel A+ of lager te vervangen door een nieuwe superzuinige A+++. 

Wasmachine of vaatwasser: repareren

Vaatwassers en wasmachines verbruiken vaak minder stroom dan koelkasten en vriezers. Ze zijn ook niet zo heel veel zuiniger geworden afgelopen jaren. Daardoor is repareren bijna altijd de beste keuze. Alleen als ze erg oud zijn is het milieuvriendelijker om een nieuw superzuinig exemplaar te kopen.

Andere apparaten: repareer of deel

Met keukenapparaten, persoonlijke verzorgingsapparaten, klusapparaten en ICT-apparatuur kun je beter zo lang mogelijk doen. Klusapparaten gebruik je weinig, waardoor het stroomverbruik vaak een stuk lager is dan de energie die het kost om ze te maken. Lenen of delen is daarom een goed idee. Voor veel keukenapparaten (bijvoorbeeld een waterkoker of keukenmachine) en persoonlijke verzorgingsapparaten (bijvoorbeeld een föhn of een elektrische tandenborstel) geldt dat ze de afgelopen jaren niet veel zuiniger zijn geworden. Die kun je dus het beste gewoon blijven gebruiken of laten repareren. Apparaten met een energielabel (bijvoorbeeld ovens) kunnen wél zuiniger zijn geworden.

Goed laten recyclen

In de afweging van het milieuvoordeel van vroegtijdig vervangen van je koelkast of wasdroger is meegenomen dat de bestanddelen van die apparaten tegenwoordig uitstekend te recyclen zijn. Dat is een voorwaarde voor het advies. Dank daarom je oude witgoed correct af via de winkel waar je een nieuwe koopt of de milieustraat.

Reparateur vinden

Voor de reparatie kun je een monteur inschakelen, of je kunt het zelf proberen met behulp van dit stappenplan voor repareren. Onderdelen zijn te vinden bij speciaalzaken, op internet en bij fabrikanten. Bewaar altijd de gebruiksaanwijzing van je apparaten. Een andere mogelijkheid is het bezoeken van een Repair Cafe bij jou in de buurt waar vrijwilligers in staat zijn veel apparaten te repareren. Kies bij reparatie van smartphones en ICT apparaten bij voorkeur voor een erkend reparatiebedrijf, dat werkt met originele onderdelen. Zo’n bedrijf vind je in het Reparateursregister en op de website van Techniek Nederland.

Je kunt voor wasmachines en andere witgoedapparaten ook advies vragen via Monteur op afstand. Je vindt daar monteurs die zonder voorrijkosten een oplossing bieden, soms is een reparatie dan overbodig.

Bedenk dat je bij aankoop wettelijk recht had op een deugdelijk product. Dat betekent dat een verkoper wettelijk verplicht is tot reparatie of vervanging van een apparaat als het bij normaal gebruik stuk gaat binnen een redelijke levensverwachting, ook al is de garantie verlopen. Lees hierover meer bij de Consumentenbond.

Een tweede leven?

Misschien kan iemand anders jouw oudere, maar werkende apparaat nog gebruiken. Dat spaart afval en grondstoffen en energie voor de productie van een nieuw apparaat. Keukenapparatuur of elektrisch gereedschap, kun je prima tweedehands verkopen. Laat oude smartphones en computers liever niet langer dan nodig ongebruikt thuis slingeren. Nu heeft iemand er misschien nog iets aan. Over tien jaar is het model waarschijnlijk hopeloos achterhaald.

Uitzondering: oude energieverslindende koelkasten, vrieskisten en wasdrogers en heel oude vaatwassers en wasmachines (meer dan 15 jaar) kun je beter niet weggeven of verkopen. Door hun hoge energieverbruik blijven ze dan het milieu belasten. Dan kun je deze energieslurpers beter correct afdanken bij de gemeente of de winkelier waar je de nieuwe koopt.

Wegdoen: apart inleveren

Elektrische apparaten bevatten vaak schadelijke stoffen, zoals zware metalen. Ook zitten er koudemiddelen in koelkasten, vriezers en warmtepompdrogers. Als die vrijkomen versterken ze broeikaseffect flink. Daarom is het belangrijk om oude apparaten op de juiste manier af te danken, zodat ze milieuvriendelijk verwerkt kunnen worden. Als een apparaat kan worden gerecycled, scheelt dat bovendien grondstoffen.

Je kunt een oud/kapot apparaat gratis inleveren bij de winkelier, bij aankoop van een nieuw vergelijkbaar apparaat. Dit heet de oud-voor-nieuwregeling. De kosten van milieuvriendelijke verwerking van de oude apparaten zijn gedekt. De verwijderingsbijdrage voor elektrische apparaten is in 2013 afgeschaft en is nu verwerkt in de verkoopprijs.

Je kunt oude apparaten ook kwijt bij het gemeentelijke afvalscheidingsstation. Kleine apparaten kunnen gratis worden ingeleverd bij grote elektronicawinkels, supermarkten of bouwwinkels ook zonder dat je er een apparaat aanschaft. Kijk bij Wecycle voor inleverpunten.