Een warmtepomp en gewone elektrische verwarming werken allebei op stroom. Maar hoe ze die stroom gebruiken om warmte te maken, verschilt. 

Gewone elektrische verwarming (bijvoorbeeld een straalkachel, heteluchtkachel, elektrische cv-ketel of elektrische vloerverwarming) zet stroom volledig om in warmte. 1 kilowattuur elektriciteit wordt dus omgezet in 1 kilowattuur warmte. Elektrische verwarmingen hebben daarmee een rendement van ongeveer 100%.

Een warmtepomp gebruikt de elektriciteit niet om warmte te produceren, maar om warmte uit de buitenlucht of bodem te halen en naar binnen te brengen. Daardoor kan een warmtepomp met 1 kilowattuur stroom wel 4 tot 5 kilowattuur warmte voor verwarming maken. Simpel gezegd: je stopt er 1 kilowattuur aan stroom in en je krijgt er 4 tot 5 kilowattuur aan warmte uit. Warmtepompen hebben voor verwarming dus een rendement van 400 tot 500%.

Ben je benieuwd hoe een warmtepomp precies werkt? Bekijk dan de uitlegvideo warmtepomp.

De meeste warmtepompen geven warmte af via het verwarmingswater dat door je verwarming stroomt. Een warmtepomp warmt het verwarmingswater meestal op tot 35 tot 55 graden, een cv-ketel staat vaak afgesteld op maximaal 60 of 80 graden. Een warmtepomp werkt dus met een lagere temperatuur. Daarmee kan je huis toch snel genoeg warm worden, als je radiatoren of de vloerverwarming (je afgiftesysteem) hiervoor geschikt zijn. Hierbij is het belangrijk dat het afgiftesysteem voldoende oppervlakte heeft.

Oude, slecht geïsoleerde huizen zijn gebouwd met grote radiatoren. Als zo’n huis later betere isolatie heeft gekregen, dan zijn de bestaande radiatoren vaak groot genoeg om het huis met lagere temperatuur goed te verwarmen. Lukt dat niet, dan kun je een paar dingen (laten) aanpassen:

• Je kunt bestaande radiatoren verbeteren met een radiatorventilator. Die bevestig je op of onder de radiator. Hij zorgt ervoor dat de warmte van de radiator sneller verspreid wordt.
• Je kunt een of meer radiatoren in de woonkamer, keuken en badkamer laten vervangen door grotere of dikkere radiatoren of door speciale radiatoren voor lage temperatuur. Je kunt ook 1 of 2 radiatoren bijplaatsen.
• Je kunt vloerverwarming of wandverwarming laten aanleggen: die zijn gemaakt voor verwarmen met lage temperaturen.

Lees meer over alle oplossingen op lage temperatuur verwarming.

Ook als je in een huurwoning woont of te maken hebt met een VvE, zijn er mogelijkheden om een warmtepomp te nemen. Lees op Verbeterjehuis.nl wat je kunt doen.

Wil je persoonlijk advies voor jouw situatie? Een energiecoach of energie-adviseur kan je helpen. Op Vind het energieloket in je gemeente zoek je gemakkelijk naar het energieloket van jouw gemeente. Daar kunnen ze je verder helpen.

Een warmtepomp kan ook een andere bron voor warmte hebben. Je hebt dan geen buitenunit nodig. Deze opties hebben allemaal zo hun eigen voor- en nadelen. Bekijk de verschillen en bepaal wat in jouw situatie het beste is.

Alternatieve bronnen voor warmte:

• Ventilatielucht. Woningen met mechanische ventilatie zijn geschikt voor een ventilatiewarmtepomp. Deze warmtepomp haalt warmte uit de lucht die afgezogen wordt, en gebruikt die voor het verwarmingswater.
• PVT-panelen wekken stroom op én halen warmte uit het zonlicht en de buitenlucht. Het aantal panelen dat je nodig hebt is afhankelijk van type PVT-paneel en vermogen van de warmtepomp. De aanschafkosten zijn hoger dan van een warmtepomp met buitenunit die de lucht als bron heeft.
• Warmte uit de bodem. Woningen met ruimte om het huis heen kunnen een bodembron aanleggen. Hiervoor wordt in de tuin een gat geboord tot 80 meter diep. Omdat het een ingrijpende actie is, en duurder dan een buitenunit, wordt het vaker toegepast in nieuwbouwwoningen en ligt het voor hybride warmtepompen niet voor de hand.
• Als je voldoende ruimte binnen hebt, is een monoblock-warmtepomp voor binnen ook een optie. Hierin zijn de binnen en buitenunit samengevoegd in één apparaat dat in de woning wordt geplaatst. Er wordt een aan- en afvoer gemaakt in de gevel of in het dak om de buitenlucht aan te zuigen en afgekoeld weer uit te blazen. Met een monoblock-warmtepomp in de woning er meer kans op geluidsoverlast in de woning.

Bekijk ook het volledige overzicht met alle soorten warmtepompen 

Als je cv-ketel het nog goed doet, en nog niet zo oud is (bijvoorbeeld zo’n 5 jaar) kan je een hybride warmtepomp naast je huidige cv-ketel installeren. Je hoeft je cv-ketel niet voortijdig te vervangen of te wachten tot je cv-ketel aan vervanging toe is.

Ook als je cv-ketel al wat ouder is kun je een hybride warmtepomp aanschaffen. Maar investeren in betere isolatie om gas te besparen is een betere keuze. Zo kun je straks in één keer overstappen op een volledig elektrische warmtepomp zodra je cv-ketel aan vervanging toe is.

Je kunt er ook voor kiezen om een warmtepomp aan te schaffen die je de eerste jaren nog hybride gebruikt en -als je woning er klaar voor is- ook volledig elektrisch kunt inzetten. Hiervoor zijn nog wel enkele aanpassingen nodig, maar je kunt dezelfde warmtepomp blijven gebruiken. Dit wordt ook wel een all-electric-ready installatie genoemd.

De overheid was van plan om vanaf 2026 te verplichten dat nieuwe verwarmingsinstallaties efficiënter zijn dan de huidige cv-ketels. Dat zou in de praktijk betekenen dat als je vanaf 2026 je cv-ketel ging vervangen, je verplicht was om minimaal een hybride warmtepomp te installeren. Ook een volledig elektrische warmtepomp of aansluiting op een warmtenet was mogelijk.

Inmiddels is in het hoofdlijnenakkoord dit plan voor verplichting geschrapt. Meer informatie over de eerder voorgenomen verplichting vind je op de website van de Rijksoverheid.

In de transitievisie warmte geeft jouw gemeente aan hoe jouw wijk van het aardgas af gaat, en wanneer. Kijk voor meer informatie op de site van jouw gemeente.

Komt er een warmtenet, maar duurt dat nog 10-20 jaar, dan kan je ervoor kiezen om in de tussentijd een (hybride) warmtepomp aan te schaffen. Een warmtepomp gaat namelijk zo’n 15 jaar mee.

De problemen rondom het stroomnet spelen op dit moment vooral op het hoogspanningsnet voor grootverbruikers (zoals industrie en zonneparken). Op dat net is het bijvoorbeeld soms niet mogelijk om nieuwe zonneparken aan te sluiten. Particulieren hebben daar geen last van, want zij zijn aangesloten op het laagspanningsnet.

Overweeg je de aanschaf van zonnepanelen, een warmtepomp of een elektrische auto? Dan is er op dit moment voldoende capaciteit op het net. Alleen in uitzonderlijke gevallen ontstaat er een probleem. Zo kan in wijken waar oude elektriciteitskabels liggen een piekmoment van zonnestroom zorgen voor overbelasting waardoor een klein deel opgewekte zonnestroom niet teruggeleverd kan worden aan het net. Zonnepanelen schakelen dan automatisch tijdelijk uit. Voor warmtepompen zijn geen problemen bekend.

In de komende jaren heeft het net een grotere capaciteit nodig. Netbeheerders zijn daarom bezig met het verzwaren van het net in wijken waar nog oude elektriciteitskabels liggen, zodat aan de groeiende stroomvraag kan worden voldaan.

Nee, je hebt geen zonnepanelen nodig als je een warmtepomp neemt. Ook als je stroom van het elektriciteitsnet afneemt, ga je met een warmtepomp besparen op je energierekening. In onze besparingen houden we dan ook geen rekening met zonnepanelen.

Wel kunnen zonnepanelen in combinatie met een warmtepomp extra voordeel opleveren voor je portemonnee. Een deel van de stroom die jouw zonnepanelen opwekken, gaat rechtstreeks naar de warmtepomp. Die stroom hoef je dus niet in te kopen van het net. Daarnaast kan je de stroom die je aan het elektriciteitsnet levert verrekenen met de stroom die je van het net afhaalt. Dat heet salderen. Dat werkt zo: jouw zonnepalen wekken vooral in de zomer stroom op, en veel minder in de winter. Terwijl jouw warmtepomp vooral in de winter stroom gebruikt om je huis te verwarmen. Door de salderingsregeling maakt dit niet uit: je kan de zonnestroom die je in de zomer aan het net levert wegstrepen tegen de stroom die je warmtepomp in de wintermaanden verbruikt. Daardoor is je energierekening een stuk lager.

Het voordeel voor het klimaat zit vooral in de zonnestroom die rechtstreeks naar je warmtepomp gaat. Want ook als je zonnepanelen hebt, gebruik je nog steeds energie van het stroomnet. En die zorgt voor een hogere CO2-uitstoot dan jouw zelf opgewekte zonnestroom. Voor het milieu is het daarom goed om je eigen zonnestroom slim te gebruik. Bij een volledig elektrische warmtepomp kan je bijvoorbeeld inregelen dat je het voorraadvat voor warm water overdag opwarmt met de stroom van je eigen zonnepanelen.

Goed om te weten: ook als je geen zonnepanelen hebt, heb je met een warmtepomp een lagere energierekening dan met een cv-ketel op gas.

Een hybride warmtepomp is een kleine warmtepomp die met je cv-ketel samenwerkt. Daardoor verbruik je minder aardgas. De warmtepomp werkt op stroom en haalt warmte uit de buitenlucht of ventilatielucht om je huis mee te verwarmen. Op veel dagen zorgt de warmtepomp voor de warmte in huis. De cv-ketel springt bij als het heel koud is of als het huis snel warm moet worden. De cv-ketel zorgt ook voor warm tapwater. Een hybride warmtepomp kan in vrijwel ieder huis. Je hebt er wel meer aan als je je woning tegelijk beter isoleert. 

Een hybride warmtepomp kost ongeveer 6.000 euro inclusief installatie. Met een nieuwe cv-ketel erbij ben je zo'n 8.100 euro kwijt. De bedragen gelden voor een hybride warmtepomp met een vermogen van 4 kW. Dit vermogen is in de meeste woningen voldoende. Bovendien is er een aantrekkelijke subsidie waarmee je zo'n 2.500 euro kan terugkrijgen. En verder gaat je energierekening omlaag met een hybride warmtepomp. Ontdek meer over de kosten en subsidie, en hoeveel je op je energierekening bespaart.

Een hybride warmtepomp haalt energie (warmte) uit de buitenlucht of ventilatielucht. De pomp verbruikt stroom maar kan door de ‘gratis’ warmte uit de lucht meer warmte leveren dan de stroom die hij verbruikt: van 1 kWh stroom maakt hij 3,5 tot 5 kWh warmte. Daardoor ga je besparen op je energieverbruik. Omdat je ook minder aardgas gaat verbruiken, gaat je CO2-uitstoot voor verwarming en warm water gemiddeld met 30 procent omlaag. En de CO2-winst wordt steeds groter als in de toekomst de stroom groener wordt door meer zon- en windenergie.

Ja, een hybride warmtepomp kan altijd. Hij werkt namelijk samen met je cv-ketel. De cv-ketel springt bij als het heel koud is buiten, of als je huis snel warm moet worden. Milieu Centraal raadt wel aan om bij een hybride warmtepomp te kijken naar de isolatie van je huis. Je haalt meer uit een hybride warmtepomp als je huis beter geïsoleerd wordt.

Er bestaan ook volledig elektrische warmtepompen. Daarbij heb je geen cv-ketel meer. Niet elk huis is geschikt voor zo'n volledig elektrische warmtepomp, daarvoor heb je goede isolatie nodig.

Weten of je huis geschikt is voor een hybride of volledige warmtepomp? Doe het Advies op Maat over warmtepompen.

De problemen rondom het stroomnet spelen op dit moment vooral op het hoogspanningsnet voor grootverbruikers (zoals industrie en zonneparken). Op dat net is het bijvoorbeeld soms niet mogelijk om nieuwe zonneparken aan te sluiten. Particulieren hebben daar geen last van, want zij zijn aangesloten op het laagspanningsnet.

Overweeg je de aanschaf van zonnepanelen, een warmtepomp of een elektrische auto? Dan is er op dit moment voldoende capaciteit op het net. Alleen in uitzonderlijke gevallen ontstaat er een probleem. Zo kan in wijken waar oude elektriciteitskabels liggen een piekmoment van zonnestroom zorgen voor overbelasting waardoor een klein deel opgewekte zonnestroom niet teruggeleverd kan worden aan het net. Zonnepanelen schakelen dan automatisch tijdelijk uit. Voor warmtepompen zijn geen problemen bekend.

In de komende jaren heeft het net een grotere capaciteit nodig. Netbeheerders zijn daarom bezig met het verzwaren van het net in wijken waar nog oude elektriciteitskabels liggen, zodat aan de groeiende stroomvraag kan worden voldaan.

De overheid was van plan om vanaf 2026 te verplichten dat nieuwe verwarmingsinstallaties efficiënter zijn dan de huidige cv-ketels. Dat zou in de praktijk betekenen dat als je vanaf 2026 je cv-ketel gaat vervangen, je verplicht bent om minimaal een hybride warmtepomp te installeren. Ook een volledig elektrische warmtepomp of aansluiting op een warmtenet is mogelijk.

Inmiddels is in het hoofdlijnenakkoord dit plan voor verplichting geschrapt.  Meer informatie over de eerder voorgenomen verplichting vind je op de website van de Rijksoverheid.

Ook als je in een huurwoning of appartement met VvE woont, zijn er mogelijkheden om een warmtepomp te nemen. Lees op Verbeterjehuis.nl wat je kunt doen. 

Bekijk ook de tips over waar je de buitenunit neer kunt zetten als je in een appartement woont.

Je kunt het huis in theorie ook koelen met een hybride warmtepomp. Maar je krijgt het hooguit een paar graden koeler in huis. En het werkt eigenlijk alleen als je vloerverwarming hebt. Bij gewone radiatoren of convectoren heb je namelijk kans op condensvorming als er te veel gekoeld wordt. Het vocht uit de lucht slaat dan neer op de koude radiatoren. Dat kan gaan lekken en voor roest zorgen. Bovendien kost het energie om met de hybride warmtepomp te koelen - net als met een airco.

Een airco als verwarming is een (soort) warmtepomp, waarbij warme lucht de kamer in wordt geblazen. Je verwarmt dan één ruimte, niet je hele huis.

Dit is een energiezuinige manier van verwarmen. Let op: dit geldt alleen voor airco’s met het zuinige energielabel A++ of hoger en niet voor mobiele airco’s. Maar vergeet niet dat de airco in de zomer een echte stroomslurper is, en dat koelen met de airco juist duurder is. Je huis koel houden door goede isolatie, goede zonwering en ’s nachts de ramen en deuren openzetten is veel goedkoper en klimaatvriendelijker.

Een warmtepomp haalt de warmte meestal uit de buitenlucht, maar kan ook een andere bron voor warmte hebben. Zoals warmte uit de bodem, of uit speciale zonnepanelen op het dak (PVT-panelen). Je hebt dan geen buitenunit met een ventilator nodig. Woningen met mechanische ventilatie zijn geschikt voor een ventilatiewarmtepomp. Deze warmtepomp haalt warmte uit de lucht die afgezogen wordt, en gebruikt die voor het verwarmingswater of warm water in je keuken en badkamer. Ook zijn er typen die uit één apparaat bestaan die je binnen of buiten neerzet: een monoblock-warmtepomp. 

Bekijk het volledige overzicht van alle soorten warmtepompen: van bodem-waterwarmtepomp tot PVT-panelen, en ontdek de voor- en nadelen van elk type warmtepomp.

Een volledig elektrische warmtepomp zorgt voor verwarming van je huis én voor het warme water in de badkamer en keuken. De warmtepomp haalt warmte uit bijvoorbeeld de buitenlucht, en geeft deze warmte af aan je verwarming in huis. De warmtepomp werkt op stroom en bestaat vaak uit een binnen- en buitenunit.

Hij is geschikt voor huizen die voldoende geïsoleerd zijn. De warmtepomp kan het huis dan altijd warm krijgen. Op echt hele koude dagen heeft de warmtepomp een elektrisch element dat de temperatuur tijdelijk kan verhogen.

• Een volledig elektrische warmtepomp met buitenunit van 8 kW kost ongeveer 12.000 euro, waarvoor je 3.150 euro subsidie kan aanvragen.
• Een volledig elektrische warmtepomp met bodembron van 8 kW kost zo’n 30.000 euro. De hogere kosten komen door de installatie van de bodembron. De subsidie is zo'n 4.425 euro. 
• De precieze subsidiebedragen hangen af van het vermogen en soort warmtepomp.

Ontdek meer over de kosten en subsidie, en hoeveel je op je energierekening bespaart.

Een volledig elektrische warmtepomp is vooral geschikt voor woningen met redelijke tot goede isolatie. Heb je nu nog geen of matige isolatie? Dan is een hybride warmtepomp wellicht een betere keuze. Weten of je huis geschikt is voor een hybride of volledige warmtepomp? Doe het Advies op Maat over warmtepompen.

De problemen rondom het stroomnet spelen op dit moment vooral op het hoogspanningsnet voor grootverbruikers (zoals industrie en zonneparken). Op dat net is het bijvoorbeeld soms niet mogelijk om nieuwe zonneparken aan te sluiten. Particulieren hebben daar geen last van, want zij zijn aangesloten op het laagspanningsnet.

Overweeg je de aanschaf van zonnepanelen, een warmtepomp of een elektrische auto? Dan is er op dit moment voldoende capaciteit op het net. Alleen in uitzonderlijke gevallen ontstaat er een probleem. Zo kan in wijken waar oude elektriciteitskabels liggen een piekmoment van zonnestroom zorgen voor overbelasting waardoor een klein deel opgewekte zonnestroom niet teruggeleverd kan worden aan het net. Zonnepanelen schakelen dan automatisch tijdelijk uit. Voor warmtepompen zijn geen problemen bekend.

In de komende jaren heeft het net een grotere capaciteit nodig. Netbeheerders zijn daarom bezig met het verzwaren van het net in wijken waar nog oude elektriciteitskabels liggen, zodat aan de groeiende stroomvraag kan worden voldaan.

Ook als je in een huurwoning woont, zijn er mogelijkheden om een warmtepomp te nemen. Lees op Verbeterjehuis.nl wat je kunt doen.

Woon je in een flat of appartement? Ook dan zijn er mogelijkheden voor een warmtepomp. Voor appartementengebouwen zijn er mogelijkheden om buitenunits van warmtepompen op een gezamenlijk dak te plaatsen of bij goede isolatie de woningen te verwarmen met een ventilatiewarmtepomp. Op Warmtepomp: duurzaam elektrisch verwarmen staan tips waar je de buitenunit kunt neerzetten. Het is wel verstandig om het met de VvE te overleggen. Misschien zijn er meer bewoners die een warmtepomp willen, of kunnen jullie een collectieve warmtepomp nemen. Kijk ook op Verbeterjehuis - vve voor wat je allemaal met de VvE kunt verduurzamen.

Je kunt je huis ook koelen met een warmtepomp. Weet wel dat je het hooguit een paar graden koeler krijgt in huis. Als je te hard koelt krijg je namelijk condens: de vloer of de radiatoren worden vochtig en radiatoren kunnen op den duur gaan roesten. Koelen gaat het beste met vloerverwarming en eventueel convectoren, vanwege het grotere oppervlakte. Radiatoren zijn niet geschikt.

Let ook op het type warmtepomp:

• Koelen met een warmtepomp die de lucht als bron gebruikt, kost veel energie - net als een airco.
• Koelen met een volledig elektrische warmtepomp met bodembron levert juist ook energie op. De bodemwarmtepomp slaat de warmte van de woning op in de bodem, waardoor hij in de winter iets meer warmte kan afgeven. Lees meer over koelen met een bodemwarmtepomp.

Een warmtepomp haalt de warmte meestal uit de buitenlucht, maar kan ook een andere bron voor warmte hebben. Zoals warmte uit de bodem, of uit speciale zonnepanelen op het dak (PVT-panelen). Je hebt dan geen buitenunit met een ventilator nodig. Woningen met mechanische ventilatie zijn geschikt voor een ventilatiewarmtepomp. Deze warmtepomp haalt warmte uit de lucht die afgezogen wordt, en gebruikt die voor het verwarmingswater of warm water in je keuken en badkamer. Ook zijn er typen die uit één apparaat bestaan die je binnen of buiten neerzet: een monoblock-warmtepomp. 

Bekijk het volledige overzicht van alle soorten warmtepompen: van bodem-waterwarmtepomp tot PVT-panelen, en ontdek de voor- en nadelen van elk type warmtepomp.