Asbest werd vroeger veel gebruikt omdat het brandwerend is en goed isoleert. Later werd bekend dat het gebruik van asbest ook een groot nadeel heeft: asbestvezels kunnen kankerverwekkend zijn wanneer ze worden ingeademd. Om die reden zijn er door de jaren heen regels opgesteld rondom de productie, toepassing en verwerking van asbesthoudende producten. Het overtreden van deze regels, doordat je ze niet kent of wanneer je er onverwacht mee te maken krijgt, zorgt voor financiële risico’s.

Hoe ga je om met asbest?

Asbest vormt een risico...

... voor je gezondheid, bij bouwen en verbouwen van je huis, bij verzekeringen, bij de aan- of verkoop van een huis en bij de online aanschaf van apparaten en cosmetica.

Gezondheidsrisico's

Asbest bestaat uit heel kleine vezeltjes die je met het blote oog niet kunt zien. Als je ze inademt, kunnen ze na lange tijd kanker in je longen, longvlies of buikvlies veroorzaken. Het risico op kanker hangt af van de totale hoeveelheid asbest die je tijdens je leven inademt.

In de buitenlucht zitten altijd kleine hoeveelheden asbestvezels. Je ademt dus elke dag een klein beetje asbest in. Voor de meeste mensen is het risico gelukkig heel klein. Je hoeft je daarom niet meteen zorgen te maken wanneer je een keer met asbest in aanraking komt. Vooral mensen die door hun werk veel en langdurig met asbest hebben gewerkt en die veel asbestvezels hebben ingeademd, lopen een risico op asbestkanker.

Het risico van asbestvezels in huis

Toch is het verstandig om voorzichtig te zijn met asbest en jezelf en anderen niet onnodig aan asbest bloot te stellen. Wees vooral voorzichtig met asbest binnenshuis, omdat de vezels daar lang kunnen blijven hangen en telkens opwaaien als je rondloopt, afstoft of het raam openzet. In 'Asbest en risico's voor de gezondheid' van het RIVM zie je hoe klein of groot het risico voor jou is.

Het risico van niet-hechtgebonden asbest

Asbest werd op twee manieren gebruikt: hechtgebonden en niet-hechtgebonden.

Niet-hechtgebonden asbest moet verplicht worden verwijderd, omdat de asbestvezels niet in een ander materiaal vastzitten. Hierdoor komen de asbestvezels makkelijker vrij. Niet-hechtgebonden asbest is daarom een groter risico voor de gezondheid. Voor het verwijderen moet je altijd een professioneel bedrijf inschakelen.

Hechtgebonden asbest bestaat uit asbestvezels die wel vastzitten in een ander materiaal, meestal in cement. Doordat ze vastzitten komen de vezels niet zomaar in de lucht. Het materiaal levert dus weinig gevaar op voor de gezondheid. Als het materiaal beschadigt, dan kunnen de vezels wel vrijkomen. Het asbest is dan volgens de wet niet-hechtgebonden. In dat geval moet het asbesthoudende materiaal dus verplicht worden verwijderd.

Risico’s bij bouwen en verbouwen

Bij het verzagen en breken van asbesthoudend materiaal komen asbestvezels vrij. Deze asbestvezels verspreiden zich door het huis en vormen een risico voor je gezondheid. Losse vezels krijg je moeilijk weg. Het raam openzetten is bijvoorbeeld niet genoeg. Dat zorgt er alleen maar voor dat er meer vezels opwaaien. Daarnaast is het verboden om asbesthoudend materiaal te bewerken. Als je het materiaal breekt of beschadigt of er bijvoorbeeld in boort, dan wordt dit gezien als bewerken.

Ga je klussen of verbouwen, dan is het belangrijk dat je onderzoekt of je asbest kunt tegenkomen. Hoe je hierachter komt en wat je eventueel moet doen, hangt af van of je je woning bezit of huurt.

Klussen en verbouwen voor huiseigenaren

Bij een huis dat gebouwd of verbouwd is tot ongeveer 1994, bestaat de kans dat er asbesthoudend materiaal is gebruikt. Vaak is dit al eerder onderzocht, bijvoorbeeld bij de koop van je huis. Deze informatie moet je kunnen terugvinden in een asbestinventarisatierapport. Een rapport kan je veel informatie geven maar is helaas niet altijd volledig. Dit heeft te maken met het soort onderzoek dat gedaan is: visueel of destructief. Soms zit er asbest op onverwachte plekken die niet gevonden zijn in het eerdere onderzoek.

Boetes en hoge kosten

Ben je je niet bewust van de aanwezigheid van asbesthoudend materiaal, maar begin je wel met de verbouwing of klus, dan kun je een aantal vervelende situaties tegenkomen.

• Herken je asbest bij het openbreken van een muur of vloer, neem dan de juiste stappen en laat een inventarisatie uitvoeren. Dat betekent dat je kosten maakt voor het laten uitvoeren van onderzoek en eventueel voor het (laten) verwijderen van het asbest.
• Belandt het asbesthoudende materiaal in de container en wordt het herkend door bijvoorbeeld de omgevingsdienst, dan is er meer aan de hand. Want dan is het asbesthoudend materiaal beschadigd. Daardoor neemt het risico op vezels in de lucht toe. Door het materiaal weg te halen en te breken heb je het bewerkt. Maar het bewerken van asbesthoudend materiaal is verboden. Daarnaast moest je misschien een inventarisatierapport hebben en had je een sloopmelding moeten doen.
  • Wijst een van je buren je op het asbesthoudende materiaal, neem dan contact op met een inventarisatiebureau. Dit bureau kan je zeggen of de concentratie vezels in de lucht van de woning veilig is en welke vervolgstappen je moet nemen. Je zult een asbestverwijderingsbedrijf moeten inschakelen om het asbest op een veilige manier te laten weghalen. Eventuele opruimkosten zijn voor eigen rekening.
  • Een medewerker van de omgevingsdienst of van het containerbedrijf dat je afval gaat verwerken, kan een asbestmelding maken bij de gemeente of de milieupolitie. Hierdoor loop je het risico op een boete. Eventuele opruimkosten zijn voor eigen rekening. In de meest ongunstige situatie, waarin het asbest in een grote container met sloopafval zit, wordt de hele afvalcontainer als asbesthoudend gezien. Verwijderingskosten kunnen dan oplopen.

In de meest ongunstige situatie, waarin het asbest in een grote container met sloopafval zit, wordt de hele afvalcontainer als asbesthoudend gezien. Verwijderingskosten kunnen dan oplopen.

Klussen en verbouwen voor huurders

Als je als huurder wilt klussen of verbouwen, dan is niet alles zomaar mogelijk. In je huurcontract staat wat je wel en niet mag doen. Voor asbesthoudend materiaal in de woning is de verhuurder in principe verantwoordelijk. Wanneer de woning gebouwd is voor 1994 of wanneer er in de jaren daarna nog gebruikgemaakt is van asbesthoudende materialen, dan moet de verhuurder informatie over de aanwezigheid van dit asbest met de huurder delen. Deze informatie staat vaak op een kaart in de meterkast. Is het niet duidelijk of er asbest in je woning zit? Neem dan contact op met de verhuurder.

Wanneer er inderdaad asbesthoudend materiaal in je woning zit, dan mag je op die plekken sowieso niet boren, spijkeren, zagen of op een andere manier klussen. Doe je dat wel, dan moet het asbest officieel worden verwijderd. Want na het ‘bewerken’ is het asbest niet-hechtgebonden. Omdat je op die plek niet mocht klussen, is het asbestonderzoek en het verwijderen van het asbest jouw verantwoordelijkheid. De kosten hiervoor kan de verhuurder dan op jou verhalen. Kom je onverwacht asbest tegen en kon je dit niet weten, dan gelden er andere regels.

Opstalverzekering afsluiten en dekking bij schade

Wanneer je huis of schuur een asbestdak heeft, kan je verzekeraar voorwaarden stellen. Ook een asbesthoudende schoorsteen brengt extra risico’s met zich mee. Het kan zijn dat de premie van je opstalverzekering hoger ligt of dat de verzekering schadekosten niet of niet volledig dekt. Je kunt misschien zelfs geen opstalverzekering afsluiten.

Brand- of stormschade bij asbestdak

Brand- of stormschade aan een asbestdak zorgt voor milieuschade. Er komen namelijk asbestvezels vrij in de lucht die de veiligheid van omwonenden in gevaar brengen. Dat betekent dat er onderzoek wordt gedaan naar de concentratie asbestvezels in de lucht en dat er een officiële opruimingsdienst komt. Dit zorgt voor hoge kosten. Het kan zijn dat je verzekeraar deze kosten niet of maar gedeeltelijk dekt. In dat geval moet je deze werkzaamheden (deels) zelf betalen.

Brand bij niet geveegde asbestschoorsteen

Asbest in een schoorsteen is niet meteen een probleem voor een verzekeraar. Voordat een verzekeraar uitkeert bij brandschade kan hij wel eisen dat al het mogelijke is gedaan om een brand te voorkomen. Hierbij hoort het regelmatig laten vegen van de schoorsteen. Maar een schoorsteenveger veegt geen schoorsteen met asbest. Stook je wel maar kun je niet aantonen dat je schoorsteen is geveegd, dan dekt je verzekeraar de schadekosten bij brand mogelijk niet. De kosten zijn dan voor jouw rekening en die kunnen hoog zijn.

Lees meer over houtstook en de bijbehorende gezondheidsrisico's op Eerlijk over houtstook.

Risico’s bij kopen en verkopen van een huis

Bij het kopen van een huis heeft de verkoper een mededelingsplicht en de koper een onderzoeksplicht. Dat betekent dat de verkoper alle gebreken aan het huis moet vertellen aan de koper. De koper moet onderzoek laten doen naar de bouwkundige staat van een huis. Je kunt als koper kiezen ook een asbestinventarisatie te laten doen.

Risico’s voor de koper

Koop je een huis gebouwd voor 1994? Een onderzoek naar asbest geeft de koper de kans om met de verkoper een afspraak te maken over het verdelen van eventuele verwijderingskosten. In veel gevallen wordt de verkoopprijs dan wat lager. Het voordeel is dat koper en verkoper beiden vaak hulp krijgen van een makelaar. Makelaars kunnen helpen bij het maken van afspraken tussen koper en verkoper. Kies een makelaar die aantoonbaar ervaring heeft met asbest.

Is de koop afgerond en kom je toch nog asbest tegen dat verwijderd moet worden? Dan is er geen kans meer om de kosten te delen. Had de verkoper eigenlijk moeten weten van de aanwezigheid van dit asbest, dan kun je soms de verkoper met terugwerkende kracht aansprakelijk stellen. Het uitvoeren van een onderzoek naar asbest tijdens de koop is dus zeker de moeite waard.

Risico voor de verkoper

Als verkoper wil je dat de verkoop van je huis zo soepel mogelijk verloopt en dat je er een goede prijs voor krijgt. Het is handig als je weet of er eventueel asbest in je huis zit. Als dat inderdaad zo is, dan kan de koper eisen dat dit verwijderd wordt en dat jij als verkoper (een deel van) de kosten van de verwijdering betaalt.

Weet je dit van tevoren, dan kun je dit meenemen in de bepaling van de verkoopprijs. Daarnaast wil je misschien voorkomen dat je zaken als asbest moet regelen met een koper. Dit kan een reden zijn om asbest zelf al te (laten) verwijderen. Vooral voor plekken waar het asbest in toekomst waarschijnlijk verwijderd moet worden, is zelf (laten) weghalen een realistische optie. Dit geldt voor bijvoorbeeld asbestdaken en andere asbesttoepassingen aan de gevel, bij asbest in de schoorsteen of voor asbest op plekken waar gerenoveerd of verbouwd zal worden.  

Verkoop je een huis gebouwd voor 1994 met kans op asbest? Of weet je zeker dat er asbest aanwezig is? Schakel dan een makelaar in die kennis over asbest heeft.

Risico’s bij apparaten en cosmetica uit buitenlandse (web)winkels

Via internationale platforms als Wish en AliExpress zijn asbesthoudende spullen uit landen als China, India en Rusland ook in Nederland te koop. Import van asbesthoudende producten is in Europa verboden. Maar voor de ILT en de NVWA is het niet mogelijk alle aankopen van individuen te controleren. Zo komen er toch nieuwe asbesthoudende spullen op de Nederlandse markt. Dit zijn vooral goedkope elektrische apparaten, waarbij hittebescherming een rol speelt. Om te voorkomen dat je onbedoeld een asbesthoudend apparaat in huis haalt, kun je beter geen spullen kopen via buitenlandse webshops.

Asbest in make-up

In make-up kan ook asbest zitten. In sommige make-upproducten zit talk. Talk is een mineraal dat gewonnen wordt in mijnen. Asbest is ook een mineraal en kan zich in de buurt van talklagen bevinden. Daardoor wordt asbest soms onbedoeld samen met de talk gewonnen. Asbest is verboden in cosmetische producten in Europa. Toch bevat een op talk gebaseerd product soms nog asbest. De kans dat je een product met asbest koopt is in Europa heel klein. Wil je geen enkel risico nemen, gebruik dan geen make-up met talk. En koop in ieder geval geen make-up van (web)winkels buiten de EU.

Heb je hier vragen over? Neem dan contact op met de Helpdesk Asbest: 088 – 7970790. 

Meer informatie

• Wil je weten hoe je erachter komt of er asbest in of om je huis zit? Kijk dan op Asbest in en om je huis.
• Heb je een bedrijfspand of bedrijf aan huis, dan gelden er andere regels rondom asbest. Op asbestvrijdak.nl vind je hier meer informatie over. 
• Ben je een agrariër of heb je een oude boerderij en wil je meer weten over asbest in jouw situatie, kijk dan op asbestvrijdak.nl.