Asbest in en om het huis
Om te weten of je alert op asbest moet zijn, kun je op een aantal punten letten:
- Het jaartal waarin bouwmateriaal is toegepast
- De plek waar het bouwmateriaal is toegepast
- In het geval van golfplaten op een codering op de platen
- De bouwtekeningen van je huis: staat er iets op over de aanwezigheid van asbest?
Waar zit asbest in en hoe herken je het?
Asbesthoudende producten hebben een vezelige structuur. Maar bij kun je deze vezelige structuur vaak moeilijk zien. Producten en materialen met wit asbest hebben een witte tot lichtgrijze kleur. Wit asbest dat hechtgebonden is, heeft een kartonachtige structuur. Bruin asbest heeft een lichtbruine tot gele kleur. Als het hechtgebonden is heeft het een zachtboardachtig uiterlijk.
In de meeste gevallen is een onderzoek door een laboratorium nodig. Dat kan onder de microscoop zien of het om asbest gaat en welke soort vezels het dan zijn.
Hechtgebonden asbestvezels zitten vast in een ander materiaal, meestal cement. Als hechtgebonden asbest niet beschadigd is, levert het weinig gevaar op voor de gezondheid. Je kunt het laten zitten, zolang je het niet beschadigt. Er is een uitzondering voor daken met asbest: die verweren (beschadigen) door weer, wind en mos.
Niet-hechtgebonden asbestvezels zijn niet in een ander materiaal vastgezet. Hierdoor kunnen de asbestvezels makkelijker vrijkomen.
Tips en checks voor asbest in huis
-
01
Is jouw huis in of na 1994 gebouwd? Dan is er geen asbest gebruikt.
-
02
Vloerzeil of vinyltegels van na 1985? Dan zit er geen asbest in.
-
03
Sinds januari 1994 mag asbest niet meer verkocht worden. Zijn in jouw huis na 1994 nieuwe materialen aangebracht (bijvoorbeeld platen, buizen of isolatiemateriaal), dan bevatten die geen asbest.
-
04
Ga je klussen of verbouwen in een huis dat voor 1994 is gebouwd? Check met het Advies op maat of je asbest kunt tegenkomen.
-
05
Asbest kan ook verstopt zitten onder nieuw materiaal, bijvoorbeeld achter een voorzetwand of verlaagd plafond.
-
06
In oude voorwerpen, zoals warmhoudplaatjes, elektrische kachels en strijkijzers, kan ook asbest zitten.
-
07
Niet in alle landen is asbest verboden. In sommige internationale webshops kun je nieuwe producten kopen die asbest bevatten. Maar dit is verboden. Let dus goed op wat en waar je iets koopt.
Tot wanneer werd asbest in materialen gebruikt?
Sinds januari 1994 mag asbest niet meer verhandeld of toegepast worden in Nederland. Ook het bewerken van asbest is verboden, behalve bij bijvoorbeeld een sanering. Maar mensen gebruikten soms nog wel materialen met asbest die ze thuis hadden. Daarom is asbest in enkele gevallen ook nog na januari 1994 toegepast, bijvoorbeeld in vloerbedekking of vloertegels.
Tussen 1963 en 1983 werd vinylvloerbedekking ('zeil') verkocht. Vinylvloerbedekking kan een onderlaag van asbestpapier hebben. Deze viltachtige onderlaag lijkt op karton en is lichtgrijs tot lichtbeige, soms lichtgroen. Ook waren tot ongeveer 1985 vinylvloertegels te koop die verstevigd zijn met asbest.
Spuitasbest is tot 1978 toegepast. Het werd vooral gebruikt als isolatiemateriaal en als brandwerende laag op staalconstructies en in schoorstenen. Spuitasbest is en moet worden verwijderd of volledig worden afgeschermd.
Hechtgebonden asbestvezels zitten vast in een ander materiaal, meestal cement. Als hechtgebonden asbest niet beschadigd is, levert het weinig gevaar op voor de gezondheid. Je kunt het laten zitten, zolang je het niet beschadigt. Er is een uitzondering voor daken met asbest: die verweren (beschadigen) door weer, wind en mos.
Niet-hechtgebonden asbestvezels zijn niet in een ander materiaal vastgezet. Hierdoor kunnen de asbestvezels makkelijker vrijkomen.
Waar kun je asbest in huis vinden?
Asbest kan op allerlei plekken in huis zitten. Je kunt het vinden in bijvoorbeeld plafondplaten, zachtboard platen, platen achter de cv-ketel, in een schouw of vensterbank van imitatiemarmer (‘nepmarmer’), afvoerbuizen van cement, vloerzeil en de kit van kozijnen. Wil je zeker weten of ergens asbest in zit? Laat dan een asbestinventarisatie doen.
-
Op de site van Informatiepunt Leefomgeving (IPLO) staan afbeeldingen waarop je kunt zien waar je in en om huis asbest kunt tegenkomen. Bekijk de afbeelding van mogelijke plekken met asbest in huis en asbest rondom de woning.
Overzicht producten met asbest
In onderstaande tabellen worden toepassingen genoemd waarbij vaak asbesthoudend materiaal gebruikt werd. Om een beeld te krijgen van hoe dit eruit kan zien, kun je deze foto's bekijken.
Toepassingen van asbest:
| Waar in/om het huis te vinden? | Materiaalnaam en -uiterlijk | Waar en tot wanneer aangebracht? |
| Gevels, dakbeschot, rondom de schoorsteen of luchtkanaal, onder/achter de cv-installatie | Vlakke grijze plaat, 3-8 mm dik, vaak met wafelstructuur aan één kant. Schoorsteen of luchtkanaal rond of vierkant | Woningen en flatgebouwen, tot in de jaren 80 |
| Decoratieve buitengevels, galerijen | Vlakke grijze plaat, 3-8 mm dik, met aan één kant geëmailleerde of gespoten coating | Flatgebouwen, tot in de jaren 80 |
| Voor binnen en buiten, aan balkons | Bloembak van vlak grijs betonachtig materiaal, 3-8 mm dik, vaak met wafelstructuur aan één kant | Woningen en flatgebouwen, tot in de jaren 80 |
| Daken van schuren en garages | Golvende grijze plaat, 3-8 mm dik, vaak met wafelstructuur aan één kant | Woningen en flatgebouwen, tot in de jaren 80 |
| Dakgoten | Vlakke grijze plaat, 3-8 mm dik, vaak met wafelstructuur aan één kant | Woningen, tot in de jaren 80 |
| Regenpijpen | Vlakke grijze afschermplaat, 3-8 mm dik, vaak met wafelstructuur aan één kant | Woningen, tot in de jaren 80 |
| Panelen van deuren, dak- en trapbeschot, onder cv-ketels, wanden cv-kast, stoppenkast, plafonds | Asbestcementplaten met cellulosevezel voor binnen: geelbruine, dunne plaat, lijkt op hardboard aftimmering | Woningen en flatgebouwen, tot 1983 |
| Dakbedekking | Asbestcement dakleien, golvend oppervlak, 3-8 mm dik, vaak met wafelstructuur aan één kant | Woningen, tot 1994 |
| Dakbedekking | Bitumen: donkergrijs tot zwarte ‘lappen’, overlappend gelegd en met elkaar versmolten (soms onder een nieuwe laag bitumen) | Woningen, tot 1994 |
| Afvoerleidingen toilet | Asbestcement standleidingen: 3-8 mm dik, vaak met wafelstructuur aan één kant | Woningen, tot in de jaren 80 |
| Vensterbanken, schoorsteenmantels | Asbestcement imitatiemarmer: als marmer, in breuk- en zaagvlakken zijn dunne witte vezels zichtbaar | Woningen, tot in de jaren 80 |
| Vloer van toiletruimtes, keukens, trappen | Vinyltegels, vinylzeil met asbestpapieren rug: harde tegel/hard zeil, meestal wit gevlamd met een viltachtige onderlaag die lijkt op karton en die lichtgrijs tot lichtbeige, soms lichtgroen is. | Woningen, van 1963 tot 1983 |
| Tegellijm | Geen informatie beschikbaar, pas sinds 2020 bekend. | (In Duitsland tot 1995, geen gegevens voor Nederland) |
Toepassingen van asbest:
| Waar in/om het huis te vinden? | Materiaal/product en uiterlijk | Waar tot wanneer aangebracht? |
| Afdichting schoorstenen, kachelruitjes en -deurtjes, in cv-ketels, gashaarden en allesbranders | Afdichtkoord: pluizig, vezelig lichtgrijs materiaal | Woningen en apparaten, tot in de jaren 80 |
| Bekleding zoldering | Asbestkarton: vezelig lichtgrijs tot lichtbruin materiaal | Woningen, tot in de jaren 80 |
| Vlamverdeler | Asbestplaatje: lichtgrijs tot wit rond plaatje, meestal afgewerkt met een metalen rand | Woningen, tot de jaren 80 (soms nog in gebruik in de keuken) |
| Bevestiging schroeven | Wonderplug: wit tot lichtgrijs pluizig materiaal | Woningen, tot in de jaren 80 |
| Strijkijzers, broodroosters | Hittebestendige elektrische bedrading: wit tot lichtgrijs materiaal rond de snoeren (aansluiting bij het apparaat) en de draden in het apparaat | Apparaten, tot in de jaren 80 |
| Dichtgekitte naden, voegen en kieren | Asbestkit: witte, harde kit die bij verwering en beschadiging een vezelige structuur laat zien | Woningen, tot in de jaren 80 |
Hechtgebonden asbestvezels zitten vast in een ander materiaal, meestal cement. Als hechtgebonden asbest niet beschadigd is, levert het weinig gevaar op voor de gezondheid. Je kunt het laten zitten, zolang je het niet beschadigt. Er is een uitzondering voor daken met asbest: die verweren (beschadigen) door weer, wind en mos.
Niet-hechtgebonden asbestvezels zijn niet in een ander materiaal vastgezet. Hierdoor kunnen de asbestvezels makkelijker vrijkomen.
Codes op asbestgolfplaten
In golfplaten is vaak een codering gedrukt. De codering zit op de buitenkant van de golfplaat, vaak aan de rand. Soms zit de code onder een andere golfplaat. De codering geeft aan of er wel of geen asbest in de plaat zit. Ook staat er vaak een productiedatum bij: gaat het om een datum na 1 januari 1994, dan zijn de platen asbestvrij. Soms staat er ook KOMO of ETERNIT op een golfplaat. Deze termen zeggen niks over asbest; het kunnen asbestvrije of asbesthoudende platen zijn.
-
Deze codes staan voor asbestvrij golfplaatmateriaal: NT (New Technology), AF (Asbestos Free / Asbest Frei), AFM (Asbestos Free Material /Asbest Freies Material), NA (Non Asbestos), AP (Amiante Pas), AV (Asbest Vrij).
-
Deze codes staan voor asbesthoudend golfplaatmateriaal: AT (Asbestos Technology), NF (Non Friable), CAF (Compressed Asbestos Fibres).
Het komt ook voor dat een dak is hersteld en sommige platen door asbestvrije platen vervangen zijn. Als er een plaat is waarop een code staat die aanduidt dat de plaat asbestvrij is, wil dat niet zeggen dat het hele dak asbestvrij is. Bij herstelde daken moet je extra scherp zijn en iedere plaat controleren.
Hoe kom je erachter of er asbest in je woning zit?
Als huurder kun je de verhuurder vragen naar eventuele asbest in jouw woning. De verhuurder moet deze informatie kunnen verstrekken.
Heb je een koophuis, dan is de kans groot dat je zelf een asbestinventarisatie hebt laten doen of dat er informatie in het koopcontract staat. Controleer dit om te achterhalen of er meer te vinden is over asbest. Ook bouwtekeningen waarop materiaalgebruik is aangeven, geven je soms inzicht in waar asbest is toegepast. Heb je zelf geen asbestinventarisatie laten doen bij de koop, dan heeft de vorige bewoner dat misschien wel gedaan. Heb je goed contact met deze mensen, dan kun je dit aan hen vragen. De informatie moet dan ook in het koopcontract staan. Als laatste kun je buren vragen die in eenzelfde soort huis wonen. Vaak zijn de huizen tegelijk gebouwd en zijn dezelfde materialen gebruikt. Wanneer buren ervaring hebben met asbest in de woning, dan is er een kans dat op deze plekken in jouw woning ook asbest zit.
Let op: een inventarisatierapport is niet altijd volledig. Dit is afhankelijk van
Bij visueel onderzoek wordt alleen gekeken naar asbest dat gezien kan worden op de plekken die vrij zichtbaar zijn.
Er zit soms ook asbest in muren, vloeren of daken, bijvoorbeeld in de vorm van een rioleringspijp of plaatmateriaal. Dit kan niet herkend worden in een visueel onderzoek.
Om deze plekken te kunnen vinden is er een destructief onderzoek. Hierbij worden muren, vloeren en daken opengemaakt om ook hier te kunnen kijken.
In een rapport staat altijd welk onderzoek er gedaan is.
-
Denk je dat er asbest in of om huis is? Doe de check om erachter te komen waar je in jouw situatie allemaal rekening mee moet houden.
-
Kom je er niet uit? Neem contact op met de Asbest Helpdesk: 088 - 7970790.
Webshops met asbestproducten
In Nederland en de Europese Unie is asbest verboden, maar dat geldt niet voor alle landen. In bijvoorbeeld China, Rusland, India en de Verenigde Staten maken bedrijven nog producten waar asbest in zit. Daardoor kun je op verschillende internationale webshops asbesthoudende producten tegenkomen. Vaak zijn dit goedkope elektrische apparaten, waarbij hittebescherming een rol speelt. Denk aan tosti-ijzers, föhns, heatguns, thermoflessen, strijkbouten, grillapparaten, elektrische oventjes, soldeertegels en gaasjes voor scheikundebranders. Ook in andere producten kan asbest zitten, zoals in blusdekens, make-up en sierstenen. Soms kun je in de beschrijving van het product op de webshop lezen dat er asbest in het product zit, maar dat staat er niet altijd bij.
Het importeren van asbest – want dat doe je als je een product bij een internationale webshop bestelt – is verboden. Koop je de hierboven genoemde producten in een van de 70 landen waar asbest helemaal verboden is, dan weet je in ieder geval zeker dat het product geen asbest bevat. De lijst met landen vind je bij IBA Secretariat (in het Engels).
Meer informatie
- Vragen over asbest in en om jouw huis? Neem contact op met je gemeente.
- Kijk op risico's van asbest in en om je huis om te leren waarom het belangrijk is je bewust te zijn van asbest.
- Kijk op de Asbestwegwijzer van IPLO waar in je huis of rondom je huis asbest kan zitten.
- Op asbestvrijdak.nl vind je meer informatie over het verwijderen van een asbestdak op een schuurtje.
Anderen keken ook naar
Asbest: wat zijn de risico's?
Het gebruik van een asbest heeft een groot nadeel: het inademen van asbestvezels kan kanker veroorzaken. En als je je niet aan de regels over asbest houdt, kan je dat flink wat geld kosten.
Asbest in je dak?
In oudere daken op huizen en schuurtjes zit soms nog asbest. Golfplaten op een een schuurtje mag je onder voorwaarden zelf verwijderen. Samendoen met de buren is slim.
Dakisolatie
Een warmer huis en toch een lagere energierekening. En het is ook nog beter voor het milieu. Een goed idee dus, je dak isoleren. Zelfs als er al een dunne...